وبلاگ

مقدمه :
زنجيره كارهاي اجرائي در بازرگاني خارجي در برگيرنده امور مختلف و متفاوت و در عين حال به هم
پيوسته اي است كه مديران بازرگاني خار جي و تجـار و كليـه اشـخاص و شـركتهائي كـه بـه نحـوي بـا
واردات و صادرات كالا سر و كار دارنـد لزومـاً از وقـوف و كـاربرد آن بـي نيـاز نمـي باشـند و بـالطبع
آگاهي از اطلاعات مورد نياز در بازرگاني خارجي براي نامبردگان از ضروريات امر مي باشد.
اين جزوه با هدف ارائه مهمترين اطلا عات و مقررات و مسائل مختلف در بازرگاني خارجي تهيه شده و
حاوي اطلاعات ، مفاهيم و واژه هاي بنيادي در مسائل اجرائي بازرگـاني خـارجي مـي باشـد . كـه اميـد
است مورد بهره برداري شما عزيزان قرار گرفته شود.

1 -اينكوترمز (INCOTERMS (يا شرايط تجارت بين الملل :
در دهه 1930 ميلادي اتاق بازرگاني بين المللي (ICC (مطالعاتي را در زمينه تفسير اصطلاحات تجاري
به عمل آورد و مقرراتي را براي تفسير يكنواخت اصطلاحات بازرگاني بين المللي در سال 1936 برقرار
نمود كه به اينكوترمز معروف گشت.
اينكوترمز كه در برگيرنده اصطلاحات بازرگاني ب ين المللي اسـت در واقـع تعيـين كننـده ضـوابط بـين
خريدار و فروشنده در معاملات تجاري اسـت كـه آخـرين آن اينكـوترمز 2000 مـي باشـد كـه منتـشر
گرديده است.
اينكوترمز 2000 به چهار گروه اصلي طبقه بندي شده است :

گروه E : در اين گروه فقط از يـك واژه EXW بـه معنـي تحويـل كـالا در نقطـه عزيمـت
استفاده شده است. (نقطه عزيمت ممكن است محل كار، محل انبار، كارخانه، مزرعـه و يـا هـر
نقطه ديگري باشد كه توافق شده است .) فروشنده كـاري نمـي كنـد مگـر واگـذاري كـا لا در
محل تعيين شده به خريدار.

گروه F : كه داراي سه واژه مي باشد :
* FAS : كالا در كنار كشتي و روي اسكله در بندر بارگيري (مبداء) تحويل مي گردد.
* FOB : كالا لزوماً بايد روي عرشه كشتي و در مبداء تحويل گردد.
* FCA : كالا به شركت حمل در نقطه يا محل تعيين شده تحويل گردد.

گروه C كه در اين گروه فروشنده مسئوليت انعقاد قرارداد حمل و پرداخت كرايه حمـل كـا
لا تا مقصد را بعهده دارد و شامل اجزاء زير است :

* CFR : فروشنده مسئوليت پرداخت كرايه حمل تا بندر تعيين شده در مقصد را قبول مي كند.

* CPT : تحويل كالا با كرايه و يا هر نوع وسيله نقليه تا محـل تعيـين شـده در مقـصد انجـام مـي
شود.
* CIF : فروشنده علاوه بر كرايه حمل ، مسئوليت انعقاد قراداد بيمه و پرداخت هزينه آن تا محل
تعيين شده در مقصد را نيز عهده دار مي شود.
* CIP : تحويل كالا با كرايه حمل و بيمه بدون كشتي و تا محل تعيين شده در مقصد انجـام مـي
شود.

گروه D : در اين گروه فروشنده بيشترين مسئوليت را در معامله بـه عهـده دارد در حـالي كـه
كمترين مسئوليت متوجه خريدار است و اجزاء آن عبارتند از :

DES : خريدار بايد كالا را بـراي ورود تـرخيص كنـد . ( تحويـل كـالا در عرشـه كـشتي و در
مقصد )

DEQ : ترخيص كالا در گمرك مقصد بعهده خريـدار اسـت . (تحويـل كـالا در اسـكله و در
مقصد)

DAF : ترخيص كالا براي ورود بعهده فروشنده است. (تحويل كالا در مرز تعيين شده )

DDU : تحويل كالا در محل تعيين شـده در مقـصد بـدون تـرخيص و بـدون پرداخـت حقـوق
گمركي آن

DDP : ترخيص كالا براي ورود بعهده فروشنده مي باشـد . (تحويـل كـالا در انبـار خريـدار يـا
گمرك مقصد و پرداخت تمام حقوق و عوارض مربوطه)

2- (FREE TRADE ZONE) مناطق تجاري آزاد 

مناطق آزاد تجاري عبارت از نواحي محصور و حفاظت شده اي است كه معمولاً در كنار سـواحل
درياها و يا مناطقي كه از جهت حمل و نقل سريع كالاها داراي امتيازات و تسهيلات ويـژه اي مـي
باشد ايجاد مي گردد.
سازمان UNIDO وابسته به سازمان ملل متحد مناطق آزاد تجاري را اينگونـه تعريـف مـي كنـد :
«مناطق آزاد تجاري عبارتست از محركه اي در جهت تشويق صادرات صنعتي»

3- تجارت متقابل 

تجارت متقابل قديمي ترين شيوه مبادلات تجاري است . در اين نوع معـاملات معمـولاً قراردادهـا و
مقاوله نامه هايي بين دو دولت انجام مي پذيرد و بانكهاي مركزي دو دولت با افتتـاح حـساب هـاي
ويژه نسبت به عمليات تجاري و مالي اقدام مي كنند.
شيوه هاي مهم تجارت متقابل عبارتند از :
الف: معاملات دو جانبه (فروشنده خريدار ) در اينگونه معاملات فروشنده يا صـادركننده در ازاء
كالائي كه به طرف ديگر مي دهد صد در صد كالا دريافت مي كند.
ب: معاملات سه جانبه ( فروشنده واسطه خريدار)
ج : همكـاري صـنعتي (Back Buy : (در ايـن روش يـك طـرف ماشـين آلات و دانـش فنـي و
امكانات توليد يك محصول را در اختيار ديگري قرار مي دهد و طرف ديگرتعهد م ـي كند پس از
بهره برداري براي يك دوره زماني معيني تمام يا بخشي از توليدات را در اختيار او قرار دهد.

4- صادرات

كسب درآمد ارزي يكي از مهمترين ابزارهاي رشـد و توسـعه اقتـصادي اسـت كـه ايـن مهـم از طريـق
فروش توليدات يا خدمات به كشورهاي ديگر حاصل مي شود و آن را صادرات مـي نامند.
انجام صادرات و فروش كالا در بازارهاي خارجي از ظرافت و حساسيت هاي خاصي برخـوردار اسـت
كه عدم توجه به آنها ممكن است نابودي سرمايه هاي مالي و انساني را به دنبال داشته باشد.
مراحل انجام صادرات عبارتند از :
الف: بازاريابي : اولين و مهمترين قدم د ر انجام صـادرات اسـت . بازاريـابي يعنـي شـناخت بازارهـاي
خارجي و راههاي نفوذ به آن كه دستيابي بـه ايـن شـناخت از طريـق مـذاكره بـا خريـداران، اسـتفاده از
اطلاعات و آمارهاي رسمي، شركت در نمايشگاههاي بين المللي، تمـا س بـا رايـزن هـاي بازرگـاني در
سفارتخانه ها و اتاق هاي بازرگاني و همچنين استعلام از موسـسات بـين المللـي و مراكـزي كـه در ايـن
مورد خدمات ارائه مي دهند امكانپذير است . همچنين شناسائي كالاهاي رقيب و كيفيت وقيمت آنها در
بازار موردنظر و استفاده از روشهاي تبليغاتي براي م عرفي كالا نقش مهمي در موفقيت يك صـادركننده
دارند.
ب: كسب مجوز صدور : پس از بازاريابي صادركننده بايد مجوز صدور كـالا را از وزارتخانـه هـاي
صنعتي يا كشاورزي و يا بازرگاني كسب نمايد ولي در حال حاضر صدور اغلب كالاهـا نيـاز بـه مجـوز
ندارد و فقط براي كالاهاي خاصي مجوزهاي موردي صادر مي شود.

ج: تعيين قيمت صادراتي : صادركننده براي تعيين قيمت كالاهاي صادراتي خود بايد به كميسيون
نرخگذاري مراجعه كند. اين كميسيون مركب از نمايندگان وزارت بازر گاني، مركـز توسـعه صـادرات
(سازمان توسعه تجارت فعلي)، وزارت صنايع، گمرك ايران و بانك مركز ي مي باشـند. پـس از تعيـين قيمت صادراتي، صادركننده ملزم است كه معادل قيمت هاي تعيين شده ارز بـه بانـك مركـزي معرفـي
نمايد

د: صدور پروفرما (پيش فاكتور) : صادركننده بايد پروفرما يا پيش فاكتور را كه حاوي مشخـصات
كالا و فروشنده آن است براي خريدار ارسال نمايد.
ر : تهيه و تدارك و بسته بندي : صادركننده در اين مرحله بايد كالا را تهيه و مطـابق بـا توافـق بـه
عمل آمده بسته بندي نمايد.
و- دريافت گواهي بازرسي كالا : اين گواهي كه معمولاً مورد درخواست خريـدار اسـت توسـط
موسساتي كه موارد توافق طرفين قرار گرفته است صادر مي شود.
ي- صدور فاكتور و اخذ گواهي مبدأ : صادركننده در اين مرحلـه بايـد فـاكتور فـروش كـالاي
خود را صادر و به تائيد اتاق بازرگاني محل برساند و اتاق بازرگاني گواهي مبدأ كالا را صـادر خواهـد
نمود.
ن- سپردن پيمان يـا تعهـد ارزي : صـادركننده بـا ارائـه مـدارك لازم از جملـه قيمـت مـصوب
كميسيون نرخگذاري بايد پيمان ارزي به بانك (اداره تهاتر و امور صادراتي) بسپارد.
در حال حاضر كه شرايط صادرات سهل تر شده است بـه جـاي پيمـان ارزي، صـادركننده يـك ورزقـه
تعهد ارزي از بانك دريافت و پس از امضاي آن متعهد به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات مي شود.
م- عقد قرارداد حمل و بيمه : صادركننده بـا يكـي از شـركتهاي معتبـر حمـل و نقـل بـين المللـي
قرارداد حمل امضاء مي كند و همچنين كالا را تا رسيدن به مقصد بيمه مي كند.

هـ – اظهار كالابه گمرك : در اين مرحله كالا به گمرك حمل مي شود و اظهارنامه خروجـي يـا
صادراتي تنظيم و به گمر ك ارائه مي گردد. پس از ارزيابي كالا و پلمپ كردن بسته ها جواز خروجـي
(پروانه صادراتي) اخذ مي گردد.
س- ارسال كالا : صادركننده جواز خروجي را به شركت حمل و نقل تحويـل مـي دهـد و شـركت
مزبور براساس آن بارنامه حمل صادر و كالا را از گمرك بارگيري و به مقصد حمل مي كند.
ش- دريافت واريز نامه : اگر كالا بصورت گشايش اعتبار اسنادي صادر شده باشد صادركننده مي
تواند با ارائه اسناد حمل به بانك طرف حساب مراجعه و معادل ريـالي مبلـغ ارزي گـشايش شـده را بـه
نرخ تعيين شده دريافت و گواهي يا تصديق صدور اخذ نمايد اما اگر بصورت اماني بخواهد صادر كنـد
، صادركننده كالاي خود را به كشورهاي موردنظر حمل مي نمايد و در مهلت تعيين شده به فروش مـي
رساند و ارز حاصل از فروش را به كشور باز مي گرداند و گواهي صدور دريافت مي كند.